Warmtepompen voor een energie-efficiënte verwarming

Gert Brommer uit Hasselt weet het een en ander over dit soort hybride oplossingen. Als hij ‘s avonds van zijn werk naar huis rijdt, kijkt hij uit over een typisch Nederlands landschap. De historische windmolen van Hasselt is vlakbij te zien en in de weide bloeien bloemen. Voor de woning van Brommer staat een warmtepomp van Bosch. Het bijzondere aan dit model is dat het in Nederland nog niet op de markt verkrijgbaar is. Het is een hybride warmtepomp zonder binnenunit die gecombineerd wordt met een cv-ketel.

Brommer neemt deel aan een veldtest. Voordat Bosch het hybride systeem in de nabije toekomst op de markt brengt, willen ze het systeem eerst testen om het verder te verbeteren en ervoor te zorgen dat het geschikt is voor dagelijks gebruik. Daarnaast moet het ook eenvoudig te installeren zijn. Brommer is de perfecte man voor deze klus: als trainer bij Nefit Bosch leert hij installateurs hoe ze verwarmingssystemen moeten installeren. Hij kent de technologie en weet wat klanten en installateurs van Bosch verwachten. Los daarvan kocht hij enkele jaren geleden een huis aan de rand van Hasselt dat hij beetje bij beetje aan het renoveren is. “Ik stond voor de vraag: welk verwarmingssysteem is geschikt voor een huis dat in 1979 werd gebouwd? Met een all-electric warmtepomp zou het huis grondig geïsoleerd en gerenoveerd moeten worden. En net als in de meeste vrijstaande woningen in Nederland is er ook bij mij weinig ruimte voor aanvullende gebouwtechnische technologie.”

De bevindingen uit deze veldtest worden direct meegenomen in de verdere ontwikkelingswerkzaamheden bij Nefit Bosch in Deventer. Op ongeveer een uur rijden van Brommers huis, evalueren hij en zijn collega’s voortdurend de gegevens van het systeem. “We kunnen meteen zien hoe het systeem reageert op bijvoorbeeld een weersverandering en of we de instellingen nog verder kunnen optimaliseren,” zegt hij.

Naast het optimaliseren van de apparaten zelf, is een andere cruciale stap voor een vlotte marktintroductie in het voorjaar van 2024, het voorzien van een uitgebreide training voor installateurs. Dat weet Brommer maar al te goed. Het is zijn taak om installateurs te trainen in de werking van de apparaten en hoe ze systemen sneller en beter in gebruik kunnen nemen. Gezien de stijgende bouwkosten en het tekort aan geschoolde arbeidskrachten is elke tijds- en kwaliteitswinst die bouwplaatsen kunnen behalen waardevol. Daarom biedt Bosch een uitgebreid trainingsprogramma voor servicemonteurs aan.

HaWe is het HVAC-bedrijf van Hanf en al lange tijd een Bosch-partner voor verwarmingstechnologie. Het bedrijf is gevestigd midden in een druk industrieterrein in Essen, in het Ruhrgebied. In de vroege ochtend komt een vrachtwagen aanrijden om een Bosch Compress 6800i warmtepomp te leveren. Deze zal vandaag nog geïnstalleerd worden.

Van zodra de warmtepomp is afgeladen, helpen verschillende medewerkers deze in een bedrijfsbusje tillen. Hanf en zijn team maken zich klaar om de warmtepomp naar zijn bestemming te voeren, waar vele handen nodig zijn om deze op een aangepast chassis te installeren.

Het huis is van Hanf en zijn vrouw Lena Maria Welter, die de boekhouding en alle commerciële zaken regelt bij HaWe. Zij willen hun huis zo energieneutraal mogelijk maken. De warmtepomp zal daarom werken op elektriciteit die wordt opgewekt door het fotovoltaïsche systeem op het dak van het huis.

Het inladen van de warmtepomp in het busje is geen kinderspel. Zelfs zonder koudemiddel weegt de Compress 6800i ruim 140 kilo. “Toch is hij veel compacter dan vorige generaties en ook veel gemakkelijker te vervoeren,” zegt Hanf.

Met 25,8 decibel, gemeten vanaf een afstand van drie meter, produceert deze warmtepomp ook een te verwaarloosbare hoeveelheid geluid. Bovendien gebruiken de nieuwe modellen van Bosch het natuurlijke koudemiddel R290 (propaan), dat een laag aardopwarmingsvermogen heeft. Dat maakt hen niet alleen economischer, maar ook ecologischer.

De reis gaat van Essen naar Mülheim an der Ruhr, ongeveer 20 kilometer ten westen van Hanfs hoofdkwartier. Een paar decennia terug was deze regio het centrum van steenkoolwinning. Warmtepompen zijn een belangrijke bouwsteen in de overstap van fossiele brandstoffen.

“In het ideale geval wordt de omgevingsenergie gebruikt om driekwart of meer van de warmte op te wekken en is de hoeveelheid elektriciteit die de warmtepomp verbruikt slechts een kwart van de totale output,” zegt Hanf. Voorwaarde hiervoor is dat het huis goed geïsoleerd is en er een lage aanvoertemperatuur wordt gekozen. “Als de verbruikte energie afkomstig is van hernieuwbare bronnen, zoals in ons geval, dan is warmtepomptechnologie bijzonder klimaatvriendelijk,” voegt hij eraan toe.

Het installeren van de warmtepomp is slechts een eerste stap. Daarna moet het apparaat worden aangesloten op de elektriciteitsvoorziening en op het verwarmingscircuit van het huis. En dan moet de pomp nog worden geprogrammeerd om naar behoefte verwarming en warm water te leveren voor badkamer en keuken, ongeacht het weer.