1946-1959: een nieuw begin en wederopbouw

De zwaar beschadigde toren van de eerste fabriek van Bosch in Stuttgart (1945)

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog was Bosch zijn internationale fabrieken voor de tweede keer kwijt. Grote gedeeltes van zijn productiefaciliteiten lagen in puin. De twee volgende decennia werden gewijd aan de reconstructie, maar ook aan het ontwikkelen van nieuwe bedrijfsgebieden.

Tekening van een bouwer die op een gebouw aan het werk is.

Met handkarren en spades - reconstructie bij Bosch

In 1945 was meer dan de helft van de Bosch-fabrieken in Duitsland vernietigd door geallieerde bommen. Zijn belangrijke rol als oorlogsleverancier van militaire voertuigen had van Bosch een strategisch doel gemaakt. Het bedrijf moest nu opruimen, bouwen en werk creëren voor de medewerkers.

Lang na het einde van de oorlog was een gedeelte van de oorlogsschade nog steeds zichtbaar. De zwaar beschadigde toren van de eerste fabriek van Bosch in Stuttgart (1945)

Eén jaar na het einde van de oorlog waren duidelijk tekenen van bouwen zichtbaar bij de meeste van de vernielde fabrieken in Stuttgart. (1946)

Kwaliteitscontrole van bougies in de fabriek in Bamberg (1950). Het traditionele product dat in 1902 voor het eerst werd gemaakt door Bosch, was een van de gangmakers van de economische groei na 1945.

Bosch viert de éénmiljoenste dieselinjectiepomp in de hal van de fabriek in Feuerbach (1950). Hier werd dit succesvolle product voor het eerst in productie genomen in 1927.

Bougies en pannen - overleven in de periode na de oorlog

Om de medewerkers weer te laten werken en hun salaris te kunnen betalen, kwam Bosch weer op gang door in de ruïnes van de fabriek pannen te maken van stalen helmen, handkarren en paraplu's. Medewerkers konden deze apparaten zelf gebruiken of ze verhandelen voor andere basisproducten. De eerste ingewikkelder producten waren bougies - voor de militaire voertuigen van de geallieerden.

De indicatorlampjes die hier vanaf 1949 werden geproduceerd waren een volslagen noviteit. Ze vervingen de autorichtingaanwijzers die Bosch sinds 1927 produceerde. (1950)

Na het einde van de oorlog focuste Bosch weer op zijn oude sterke kanten: onderzoek en ontwikkeling en de productinnovaties die hieruit voortkomen. Onderzoekers van Bosch begonnen met het ontwikkelen van een elektronenmicroscoop in 1948 voor hun eigen materiaalonderzoek. (1950)

Kwaliteit is altijd een belangrijk criterium geweest bij Bosch. Willekeurig testen, zoals hier bij de productie van claxons, was daarom verplicht. (1950)

Testamentair executeur van de erfenis van Robert Bosch en voorzitter van de Raad van Bestuur

Robert Bosch stierf in 1942. De testamentair executeurs van zijn landgoed reconstrueerden het bedrijf volgens zijn wensen en zijn testament van na 1945. Het doel was om winst te genereren, maar ook om een gedeelte van zijn overvloed te kanaliseren naar goede doelen. Hans Walz leidde het bedrijf als de opvolger van de stichter tot 1963.

In zijn testament, dat hij vier jaar voor zijn dood in 1942 opstelde, had Robert Bosch het over de "sterke" verdere ontwikkeling van het bedrijf. Hij bepaalde niet de richting, maar benoemde een aantal oriëntatiepunten om de testamentair executeurs te helpen het bedrijf te beheren. (1954)

Hans Wals volgde Robert Bosch op als hoofd van het bedrijf (1953).

Antitrustprocedures - de angst om alles kwijt te raken

De aspiraties van de Nazi's voor wereldwijde macht hadden alleen vervuld kunnen worden met de hulp van machtige economische bedrijven. Daarom probeerden de geallieerden grote Duitse bedrijven, waaronder Bosch, uiteen te breken. Het bedrijf was echter organisch gegroeid, wat betekent dat de afzonderlijke delen op zichzelf niet levensvatbaar waren. Uiteindelijk bleef het bedrijf Bosch bijna intact, hoewel wel alle patenten moesten worden vrijgegeven voor gebruik door concurrenten.

Bosch ging zich in de jaren 50 bezighouden met autoraces om te helpen de zaken te herbouwen. Aanvankelijk was de "race service" in 1937 opgezet voor onderhoudswerk en het inpassen van onderdelen. Het succesvolle gebruik van Bosch-technologie onder de zwaarste omstandigheden was een goede reclame voor de betrouwbaarheid en duurzaamheid.

Het Bosch-hoofdkwartier in de Breitscheidstrasse in Stuttgart werd elke avond verlicht (1951). Hier streden de Bosch-managers en de geallieerden over de toekomst van het bedrijf in antitrustprocessen.

Tekening van een gestileerde wereldbol met de oriëntatiepunten van beroemde hoofdsteden wereldwijd.

"Made overal ter wereld" - nieuwe wegen naar een internationaal bedrijf

Voordat Hitler aan de macht kwam, was meer dan de helft van de verkoop van Bosch afkomstig uit internationale business. Maar na 1945 was dit bijna nul en de internationale bezittingen van het bedrijf waren onteigend. Dankzij goede relaties met jarenlange partners en vanwege de snelgroeiende markten in landen zoals Brazilië en India, werd weer langzaam begonnen aan de opbouw van een wereldwijd netwerk. Toch zou het tot 1960 duren voordat de internationale verkoop bij Bosch opnieuw meer zou zijn dan 20 procent.

Tijdens de jaren 50 werd de productie nog voornamelijk in Duitsland uitgevoerd. Er waren geavanceerde logistieke transporten nodig om de export over de hele wereld te versturen. Dit transportbandsysteem voor pakketten was zeer geavanceerd voor die tijd. (1951)

Bosch begon in de jaren 50 met het opzetten van productiefaciliteiten overal ter wereld. De Bosch-locatie in Clayton bij Melbourne leverde elektronica voor de Australische auto-industrie, zoals de richtingaanwijzersystemen, ruitenwissersystemen, claxons, generators, starters en verlichting. (1960)

Het onderzoeksvoertuig van Bosch op het plein in het wagenpark is uitgerust met talloze verschillende koplampen en claxons die overal ter wereld worden gebruikt. Dit was voor het uitvoeren van testritten in het wegverkeer. (1954)

Elegantie in perfectie - consumententechnologie

In het begin van de jaren 50 bracht Bosch producten naar de markt die het Duitse en Europese economische wonder weerspiegelden en voldeden aan de eisen van de consument terwijl er een einde kwam aan de zware tijden. Voorbeelden hiervan zijn keukenapparatuur en elektrische boormachines voor klussers. Er werden miljoenen spilproducten, zoals autoradio's, verkocht.

Onder de producten die in de jaren 50 werden geïntroduceerd waren wasmachines, hier op de omslag van een advertentiebrochure uit 1958.

Bosch had de eerste koelkast al in 1933 geïntroduceerd, maar ze werden pas echt betaalbaar toen de tijd- en geldbesparende massaproductie na de oorlog begon. (1958)

Bosch-keukenapparaat

Verkoopscenario voor de foodprocessor op het verkooppunt in Stuttgart (1962)

Een "nieuw tijdperk" breekt aan in de keuken

Over de Bosch-foodprocessor werden twee belangrijke dingen gezegd bij de introductie. De naam van dit model was "Neuzeit" (Nieuwe tijd) en hij werd aangekondigd als "de helper van de plattelandsvrouw". Aan klanten in stedelijke omgevingen werd een nieuw tijdperk beloofd met geavanceerde technologie die de huishoudelijke taken aanzienlijk zou vereenvoudigen.

De oproep naar huishoudingen op het platteland was, hoe veel gemakkelijker deze machine het verwerken van grote hoeveelheden eten zou maken. Eén reden was het veel voorkomen van grote huishoudingen met veel kinderen, een andere was de behoefte om de oogst van fruit en groenten snel te bewerken zodat ze later gebruikt konden worden, bijvoorbeeld door porties van het product in te vriezen of er bijvoorbeeld jam van te maken.

De "Neuzeit" was een multifunctioneel apparaat dat kon snijden, raspen, persen, deeg kon kneden en zelfs aardappels kon schillen.

Foto: verkoopscenario voor de foodprocessor op het verkooppunt in Stuttgart (1962)

Oude favorieten nieuw leven inblazen - benzine-injectie in auto's

De Gutbrod Superior was de eerste personenauto die werd uitgerust met Bosch bezine-injectie. Dit verlaagde het brandstofverbruik met maximaal 20 procent in vergelijking met carburateurs en opgevoerd vermogen. (1952)

De technologie die werd gebruikt in veel Bosch-producten stamde nog uit de tijd voor de oorlog. Maar er waren innovaties nodig om hem concurrerend te laten worden en blijven. Benzine-injectie, door Bosch ontwikkeld voor vliegtuigmotoren, werd in het begin van de jaren 50 geïntroduceerd als innovatie voor auto's, maar het duurde nog jaren voordat de injectie echt standaard werd.

De Bosch Combi

Een "Bosch Combi" voor doe-het-zelvers - met praktische draagkoffer (1952)

Elektrisch gereedschap voor thuis

Het opkomen van doe-het-zelven werd een lucratieve zaak voor Bosch. Het "Bosch Combi" elektrische gereedschap werd geïntroduceerd in 1952 en kon op veel verschillende manieren worden gebruikt, afhankelijk van het gekozen hulpstuk, als boor, schroevendraaier, schuurapparaat of zelfs als heggeschaar. Dit aanbod opende een heel nieuw business-segment in Europa dat vooralsnog open lag voor heren die "power" kochten: "doe-het-zelven" wat voornamelijk in kelders en garages gebeurde.

De volledige set met standaard hulpstukken werd in een koffer of een houten kast voor wandmontage verkocht. Bosch ontwikkelde op dezelfde manier een tweede belangrijke lijn met elektrisch gereedschap voor de professional, als aanvulling op de bouwplaats, inclusief de boorhamer.

Foto: een "Bosch Combi" voor doe-het-zelvers - met praktische draagkoffer (1952)

Elektronica - een zakelijke lijn met gevolgen

Bosch begon in het midden van de jaren 50 met het ontwikkelen van elektronische componenten. De eerste hiervan was de "variode", die Bosch in 1958 in productie nam. Transistors volgden en vanaf 1970 waren het geïntegreerde circuits. Kritisch gevolgd door sceptici, enthousiast ontwikkeld door hun voorstanders: ze zaaiden het eerste zaad in het veld van de elektronica, wat nu een kernactiviteit is voor Bosch.